Nëse kërkesa e Presidentit dhe Qeverisë së Serbisë për kthimin e deri në 1000 ushtarë dhe policë në Kosovë pranohet, do të jetë hera e parë që nga viti 1999 që forcat e armatosura kthehen në zonën poshtë Rashkës. Këtë e ka bërë të ditur Vuçiq duke iu referuar Rezolutës 1244, e cila është miratuar nga Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara (OKB). Ky dokument e lë të hapur mundësinë e kthimit të ushtrisë dhe thekson se nëse forcat e armatosura kthehen, detyra e tyre do të ishte të marrin pjesë në deminimin e terrenit, të qëndrojnë rreth vendeve historike serbe dhe të patrullojnë nëpër pikat kufitare.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka njoftuar se Qeveria me shumë gjasa do të miratojë një propozim në seancën e së enjtes për t’i kërkuar KFOR-it që të kthejë deri në 1000 pjesëtarë të ushtrisë dhe policisë në Kosovë.
“Rezoluta 1244 e Këshillit të Sigurimit të OKB-së konfirmoi se një numër i rënë dakord i ushtrisë dhe policisë së Republikës së Serbisë do të lejohet të kthehet në Kosovë për të kryer funksione të caktuara në mënyrë që të kryejë funksionet e renditura në Aneksin 2. Deri më tani, nuk ka diskutime janë mbajtur me KFOR-in për kthimin e atyre anëtarëve”, tha Vuçiq.
Çfarë do të bënte ushtria në Kosovë?
Propozimi do t’i dërgohet komandantit të KFOR-it dhe kthimi eventual do të jetë nën mbikëqyrjen e forcave ndërkombëtare të sigurisë, përkatësisht KFOR-it.
Nëse kërkesa e Beogradit pranohet, hapësira e veprimit të ushtrisë dhe policisë do të jetë minimale. Teksti i Rezolutës 1244 thotë qartë se “një numër i rënë dakord i personelit serb” do të lejohet të kthehet për të kryer funksionet e mëposhtme: ndërlidhje me misionin civil ndërkombëtar dhe forcat ndërkombëtare të sigurisë, shënjimi/pastrimi i fushave të minuara, mbajtja e pranisë në vendet historike serbe. , duke ruajtur praninë në pikat kyçe kufitare”.
Novica Antiq nga Unioni Ushtarak i Serbisë konfirmon se me një kthim të mundshëm në Kosovë, ushtria do të kishte një numër minimal të përgjegjësive për të kryer.
“Edhe në pjesën që është ngjitur me vetë Kosovën nuk mund të kemi asnjë armatim të rëndë dhe as aviacion. Sipas Rezolutës 1244, kemi mundësi që deri në 1000 ushtarë dhe policë të kthehen në Kosovë. Edhe në fillim të vitit 2000 kishim formuar një çetë të tretë që duhej të kthehej. Ato njësi që do të ktheheshin duhet të bëjnë punën ushtarako-policore që po e bën tani KFOR-i. Këto do të ishin njësi të lehta që do të synonin mbrojtjen e kishave dhe manastireve, do të kishim disa baza dhe kaq. Nuk është planifikuar që aty të kemi kazerma apo armë të rënda”, thekson bashkëbiseduesi ynë për Nova.rs.
Ndonëse në publik u përmend se ushtria mund të monitoronte edhe pikat kufitare, Antiq shpjegon se nuk do të ishte as detyra e saj, sepse kështu bën policia.
“Ndërkohë, rregulloret kanë ndryshuar, kështu që ushtria nuk i siguron më kufijtë askund në Evropë. Kështu po bën policia që nga viti 2011. Ndaj edhe atë punë nuk do ta bënte ushtria jonë atje poshtë, por policia ushtarake”.
“Historia për kthimin e ushtrisë është e papërgjegjshme dhe për përdorim të brendshëm”
Konferenca për media e Vuçiqit, ku tha se Serbia do t’i dërgojë kërkesë KFOR-it, shkaktoi reagime të mëdha në opinionin e gjerë. Një numër i vogël analistësh dhe njohës të situatës mbrojnë idenë se kërkesa do të pranohet.
Ish-kandidati për president dhe ish-shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë së Serbisë, Zdravko Ponoš, tha se do të ishte një lajm i madh nëse ushtria serbe do të kthehej në Kosovë, por se në situatën aktuale është “e pandershme dhe e papërgjegjshme” ndaj popullit tonë.
“Rrëfimi për kthimin e forcave tona të sigurisë për shkak të kërcënimit aktual për sigurinë e serbëve në Kosovë, duke e ditur se nuk ka asgjë për të, është e papërgjegjshme dhe e pandershme për popullin tonë në Kosovë. Formulime si ‘jemi një hap larg kërkesës për kthimin e forcave tona’ është një propagandë e lirë, ndërkohë që manipulon sërish frikën e tyre të justifikuar. Sidomos formulimi i paqartë në mënyrë që të ashtuquajturat komandanti i përgjithshëm mund të lëshonte forcë ushtarake në Kosovë pa atë pëlqim. Nuk është as trim dhe as i çmendur që të bëjë diçka të tillë”, tha së fundmi Ponoš.
Qëndrimin e tij ndan edhe historiani Milan St. Protiq, i cili tha për Nova.rs se ky është një veprim i dëshpëruar nga autoritetet.
“Për mendimin tim, kjo është një lëvizje e dëshpëruar e qeverisë serbe, e cila nuk di të dalë nga kjo situatë në të cilën i solli vetë serbët nga Kosova. Është e qartë se kur tërhiqni një lëvizje që nuk mund të shkaktojë asnjë efekt, do të thotë që nuk keni një lëvizje më të mirë. E gjithë kjo është vetëm për përdorim të brendshëm – si në Beograd ashtu edhe në Prishtinë. Jam i sigurt se ky propozim u prit nga një pjesë e mirë e publikut si shumë pozitiv, por i parë me maturi dhe nga këndvështrimi i politikës kombëtare të Serbisë, një veprim i tillë vetëm sa do t’u tregojë të gjithëve se në çfarë gjendje të dëshpëruar ndodhet Serbia”, tha. St. Kundër.