Shqipëria kishte dërguar spiunë në Kosovë! Fadil Hoxha i tha Rankoviçit, shqiptarët nuk janë turq!”

“Në vitin 1948, u bë edhe më e qartë se Kosova shihej si një zëvendësues i konfliktit ideologjik midis stalinistëve shqiptarë dhe somunistëve jugosllavë. Për ta shtuar ironinë, në 1948, në kulmin e konfliktit Stalin-Tito, Enver Hoxha akuzoi Titon se dëshironte, si një kolonizator imperialist, të aneksonte Shqipërinë në federatën Jugosllave.

Ishte e vërtetë që Shqipëria dërgoi spiunë në Kosovë që e bënë atë “vendi më i rrezikshëm”.
Çështja e identitetit kombëtar dhe etnik të shqiptarëve në Kosovë u ngrit përsëri, të cilët përsëri u barazuan me turqit. Si rezultat, rreth 50,000 shqiptarë emigruan në Turqi në vitet 1953-1954. Marrëveshja e nënshkruar nga Tito dhe Ministri i Jashtëm turk Mehmet Fuat Köprülü në Split nisi një valë migrimi. Shumë familje shqiptare kanë folur turqisht në shtëpitë e tyre që nga koha e sundimit osman. Ndalimi i shkollave në gjuhën shqipe gjatë gjithë ekzistencës së Jugosllavisë së parë ndoshta ka kontribuar në migrim.

Në kujtimet e tij, Fadil Hoxha gjithashtu shkruan për mënyrën se si ai u takua me Aleksandar Rankoviç, duke dashur t’i shpjegojë atij se barazimi me turqit është një trashëgimi kulturore, dhe jo një emërtim etnik i shqiptarëve. Ai u kujdes për të diskutuar çështjen me Rankoviq, i cili që atëherë ka thënë se shqiptarët nuk duhet të largohen nga Jugosllavia, por vetëm turqit.

Kjo padyshim që u referohej “migrantëve të lirë” të cilët shkuan vullnetarisht në Turqi dhe, në përputhje me ligjin turk të imigracionit, i identifikoi ata etnikisht dhe në mënyrë identike si turqit – gjë që vetë ligji nuk e përcaktonte qartë. Ligji favorizonte komunitetet turqishtfolëse, të tilla si boshnjakët, qerkezët, shqiptarët dhe tatarët. Pamundësia e funksioneve kryesore publike dhe margjinalizimi me të cilin përballeshin në Jugosllavi sigurisht që kontribuan më tej në emigrimin e shqiptarëve në Turqi.

Dhe arsyet e emigrimit ishin të ndryshme dhe nga natyra të ndryshme – diskriminimi, persekutimi dhe prapambetja ekonomike, të cilat i përjashtuan nga ana shoqërore dhe kulturore nga shoqëria jugosllave ishin, sipas të gjitha gjasave, shkaktarët kryesorë të emigracionit. Vlerësohet se më shumë se 80,000 shqiptarë emigruan në Turqi midis 1953 dhe 1966.”(pjesë nga analiza e Mrika Limanit)